"Studija izvodljivosti" za Kosovo

Evropska komisija je 10. oktobra 2012. objavila dokument pod nazivom "Feasibility Study on a Stabilisation and Association Agreement between the EU and Kosovo*" (u daljem tekstu: Studija izvodljivosti o SSP između EU i Kosova) i "Kosovo Analytical Report 2012" (Kosovo – Analitički izveštaj 2012. u kojem se očigledno ne pojavljuje čak ni čuvena fusnota u naslovu).

Samo donošenje Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova je nesumnjiv dokaz da Brisel takozvano Kosovo tretira kao posebnu državu. Na primer, konfederalna državna zajednica SCG je u aprilu 2005. godine dobila jednu Studiju izvodljivosti.

Na isti zaključak upućuje i analiza teksta Studija izvodljivosti o SSP između EU i Kosova. U fusnoti na str. 1 se navodi da status takozvanog Kosova treba tražiti između Rezolucije 1244 SB UN i mišljenja Međunarodnog suda pravde o proglašenju nezavisnosti. Dakle, jezičko i logičko tumačenje pokazuje da Priština i Brisel mogu tumačiti ovu fusnotu kako im odgovara. (I to je sve u vezi sa suverenitetom Srbije na Kosovu u dokumentu koji ima 14 stranica).

Zatim se na str. 2 Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova (u potpunosti) obara glavni (i dugogodišnji) argument ovdašnjih zastupnika teze da je moguća politika EU i Kosovo. Ili, tako često pominjana tvrdnja da pet članica EU nije priznalo takozvano Kosovo. I da će to sprečiti odvajanje južne srpske pokrajine (i članstvo te kvazidržave u EU). Nasuprot tome, u Studiji izvodljivosti se navodi: ''Pridruživanje Kosova Evropskoj uniji nije u konfliktu sa činjenicom da države članice Unije imaju različitu poziciju u vezi sa statusom Kosova prema međunarodnom pravu" (The association of  Kosovo to the European Union is not in conflict with the fact that the Member States of the Union have different positions on the status of Kosovo under international law).[1]

Više nego jasno za svakog neutralnog i neostrašćenog posmatrača.

Na sličan zaključak upućuju i druge formulacije iz Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova. Na primer, na str. 3 i 12 se navodi da se SSP zaključuje od strane Saveta ministra na osnovu člana 217. i 218. Ugovora o funkcionisanju EU (''These agreements were concluded by the Council on the basis of Article 218 Treaty on the Functioning of the EU''). Sa druge strane, u članu 218. Ugovora o funkcionisanju EU se navodi da se međunarodni sporazumi zaključuju između EU i trećih država ili međunarodnih organizacija. Dakle, pošto takozvano Kosovo nije međunarodna ogranizacija, očigledno je da se ta nelegalna tvorevina tretira od strane EK kao država.

Isto se može zaključiti i kada se pročita član 217. u kojem se navodi da EU zaključuje sporazume na bazi reciprociteta sa državama ili međunarodnim organizacijama.

Takođe, na str. 5. Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova se navodi da EU tesno sarađuje sa takozvanim Ministarstvom za evropske integracije i Nacionalnim savetom za EU integracije Kosova.

Na str. 6. se navodi mogućnost da takozvano Kosovo bude član Evropske banke za obnovu i razvoj, kao i podaci o pomoći iz IPA fonda koji je takođe predviđen samo za države.

Na str. 7. i 10. Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova se tvrdi da na takozvanom Kosovu (gde se nekažnjeno trguje ljudskim organima) navodno postoji vladavina prava i da je to dobar osnov za započinjanje pregovora o SSP (''Kosovo is ready to start negotiating a Stabilisation and Association Agreement'').

Ništa manja hipokrizija se pojavljuje i na str. 9. Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova. Tvrdi se da se na teritoriji te kvazidržave poštuju ljudska i manjinska prava zagarantovana od strane Saveta Evrope i UN.

Na str. 11 i 13. Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova se navodi da EK tesno sarađuje i sa takozvanim Ministarstvom za trgovinu i industriju Kosova. Upravo to ministarstvo treba da ima važnu ulogu u pregovorima oko SSP-a, ističe Evropska komisija.

U zaključku Studije izvodljivosti o SSP između EU i Kosova na str. 11-14 ističe se da takozvano Kosovo napreduje ka EU još od 1999. godine. Pravosuđe napreduje u svom radu, kao i reforme koje vode ka tržišnoj ekonomiji, tvrdi EK.

Takođe, EK ističe da Kosovo navodno održava dobre odnose sa svojim ''susedima'' (osim, izgleda, sa Srbijom jer, ''Kosovo has also established good relations with most of its neighbours'').

Evropska komisija izražava i (patetično) žaljenje što je takozvano Kosovo jedina ''zemlja'' na zapadnom Balakanu koja nema koristi od zaključenog dogovora o liberalizaciji viznog režima (''Kosovo is currently the only country of the Western Balkans that does not yet have contractual relations with the EU or benefit from the visa liberalisation'').

Konačno, u Studiji izvodljivosti o SSP između EU i Kosova se podseća da je Savet ministara EU zaključio još u decembru 2011. da Kosovo ima ''evropsku perspektivu''.

Na kraju ovog dokumenta se konstatuje i da je najveći ''izazov'' pitanje severa Kosova (''deo Kosova'' za EK). Zatim se preporučuje vlastima u Prištini da stvore uslove koji će omogućiti Srbima da ''osete'' da imaju ''budućnost na Kosovu''.

U tom smislu, konstatuje se da progres na putu ka EU i zaključivanju SSP-a zavisi samo od takozvanog Kosova (''The pace of progress depends on Kosovo''). Dakle, Republika Srbija se i ne pominje.

Prethodnom treba dodati i da prema članu 238. Ugovora o funkcionisanju EU (drugi deo Lisabonskog ugovora) u Evropskom savetu i Savetu ministara (kao najznačajnijim institucijama EU), kvalifikovana većina od 1. novembra 2014. će činiti najmanje 55% članica i 65% populacije. Takođe, države članice koje žele da blokiraju odluku o pregovorima sa nekom trećom državom moraju imati više od 35% populacije od ukupne populacije EU. Takođe, uzdržavanje od glasanja ne sprečava usvajanje onih dogovora u Evropskom savetu i Savetu ministara koji zahtevaju jednoglasnost.[2]

Tumačenje, posle usvajanja Studije izvodljivost o SSP između EU i Kosova sasvim je moguć sledeći razvoj događaja. EU i takozvano Kosovo će nakon donošenja Studije izvodljivosti zaključiti SSP. Evropski savet i Savet ministara će odobriti ovaj ugovor na osnovu člana 238. Ugovora o funkcionisanju EU. Španija, Rumunija, Slovačka, Kipar i Grčka će biti uzdržani prilikom tog glasanja. Međutim, takav njihov stav neće sprečiti usvajanje SSP između EU i Kosova.

Ili, ako (kojim čudom) oslabljene krizom i ekonomski zavisne od Nemačke države poput Španije ili Grčke, budu glasale protiv takozvanog evropskog puta Kosova, one neće imati ''manjinu za blokadu'' koja prema članu 238. Ugovora o funkcionisanju EU čini preko 35% populacije (Španija, Rumunija, Grčka, Slovačka i Kipar zajedno čine oko oko 15 % populacije EU).

Dakle, put takozvanog Kosova ka SSP-u je širom otvoren nakon 10. oktobra 2012. Ili, pet država članica EU koji nisu priznale takozvano Kosovo neće moći da spreče potpisivanje SSP nakon donošenja Studije o izvodljivosti. Naravno, posle SSP sledi kandidatura Kosova za EU. I u poslednjoj fazi Ugovor o pristupanju Kosova EU. Uostalom, takav rasplet događaja nakon dobijanja Studije izvodljivosti ne krije i novi nemački ambasador u Srbiji Hajnc Vilhelm. On je samo dva dana nakon objavljivanja Studije izvodljivosti izjavio da Kosovo treba da bude član EU.[3]