|
 Srbi su se odrekli programa vlastite države još početkom 20. veka, a sve u cilju stvaranja zajedničke države južnih Slovena, u kojoj će se srpska državnost, kasnije, potpuno izgubiti. Bila je to teška, kobna, kardinalna greška – ukazuje naš uvaženi akademik Čedomir Popov, koji na temu nacionalnog programa, govori, naravno iz istorijskog ugla i ističe da nije preterani optimista i ne vidi skori izlazak iz velike krize, koja je u priličnoj meri skopčana sa nepostojanjem jasne vizije. Međunarodne okolnosti nam ne idu na ruku, velike sile diktiraju, kroje sudbinu i našem narodu. To se, uostalom, predočava dr Popov najbolje vidi iz najveće srpske – kosovske agonije, koju naša država i političari nisu u stanju sami da reše.
– Srbija se nacionalnog programa, istorijski gledano, odrekla još daleke 1914. godine. Prema mom mišljenju, ona je tada imala svoj pravi strategijski plan – okupljanje svih srpskih oblasti, iz svih srpskih zemalja, u jednu jedinstvenu srpsku državu. Pri tom, bio je vrlo demokratski i računao na one srpske zemlje u kojima je naš narod imao apsolutnu, ili jaku relativnu većinu. Dakle, ondašnja Srbija, zatim Crna Gora, koja se smatrala najsrpskijom zemljom, pa Bosna i Hercegovina, u kojoj je samo pravoslavni živalj činio preko 50 odsto ukupnog stanovništva i naravno, Stara Srbija – oni delovi koji su bili kolevka naše državnosti i duhovnosti – ističe uvaženi srpski intelektualac, govoreći kada i zbog čega je zamrla naša nacionalna strategija.
Kada su se i zašto Srbi odrekli sopstvenog, sveopšteg cilja?
– Programa svoje vlastite države Srbi su se odrekli još početkom 20. veka, a sve u cilju stvaranja zajedničke države južnih Slovena, u kojoj će se srpska državnost kasnije potpuno izgubiti. Bila je to teška, kobna, kardinalna greška, jer je počivala na pretpostavci da su svi južni Sloveni jedan narod, sa tri religije, koje ne utiču na osećanje nacionalnog jedinstva. Jednom izmenjen program više se nikada nije mogao obnoviti, jer su se promenile istorijske okolnosti. Srpski narod u pojedinim krajevima bio je većinski, a jedino je on istinski i iskreno prihvatio tu ideju o jugoslovenstvu kao zajedničkom cilju i interesu svih južnoslovenskih naroda. Za razliku od nas, Slovenci i Hrvati tretirali su Jugoslaviju samo kao prolaznu stanicu, da bi, zapravo, uz srpsku pomoć stvorili svoje nacionalne države. Pri tom su dolazili u nesporazum sa Srbima, kako zbog teritorijalnih pretenzija, tako i zbog nacionalnih i religijskih ciljeva, koji su se vremenom samo umnožavali.
Socijalistiška revolucija je, takođe, osujetila mogućnost ponovnog rađanja jedinstvene srpske strategije.
– Socijalistička revolucija je, za više decenija, pokušala i uspela da održi ideju jugoslovenske države, ograničavajući i anulirajući i u potpunosti srpski nacionalni program, ali u isto vreme, sistematski, postepeno pripremajućii uslove za ostvarivanje nacionalnih ideja hrvatskih, slovenačkih i drugih naroda, koji su u međuvremenu na verskoj ili jezičkoj osnovi izgradili sopstvene nacionalne svesti i nacionalnu infrastrukturu. Do čega nas je sve to dovelo, posledice sada vidimo, trpimo. Međunarodne okolnosti i činjenica da se Srbija nalazi između blokova super sila, predstavljali su neku vrstu probnog kamena, eksperimenta za njihovo nadmetanje u ostvarivanju vladavine nad Evropom. Izmenom okolnosti na svetskoj političkoj sceni, kada je čovečanstvom zavladala jedna super sila, Jugoslavija, kao takva, postala je apsolutno nepotrebna. To je rezultiralo svakako dejstvom unutrašnjih, spoljnih snaga i faktora.
Očigledno je da smo bili potpuno nepripremljini za novi scenario svetskih moćnika?
– Srpski narod je novoizmenjene prilike dočekao potpuno nespreman i bez ikakve alternative jugoslovenskom državnom programu. Srbija više nije mogla da misli na obnavljanje onog svog programa iz 19. veka. Bilo kakav drugi program, državni, nacionalni, koji bi obezbedio jedinstvo srpskog naroda, bio je i jeste – brutalno suzbijan, upravo od strane novog gospodara sveta. Mi smo i dalje pod teškim pritiscima tog novog sveta. Ni uz najveće intelektualne, političke, naučne, društvene napore naša država nije u stanju da formuliše svoj novi nacionalni program, budući da sudbina srpskog naroda i države više nije u njenim rukama. Zavisi sada od rasporeda snaga na međunarodnoj geostrateškoj-političkoj sceni, koja je za nas vrlo nepovoljna. Ukoliko se odnos snaga promeni, samo toliko koliko je potrebno da se otklone nesnosni pritisci i smetnje svih vrsta: od ekonomskih, vojnih, političkih, Srbija će, verovatno, kao središte svog naroda, naći načina i mudrosti, smoći snage, da oformi svoj novi nacionlni i džavni program, primeren uslovima i okolnostima savremenog sveta. Dakle, treba otvoreno gledati istini u oči. Interes naroda i države stoji iznad svih interesa pojedinaca i političkih partija.Sloga i zajedništvo potrebniji su nam više nego ikada. U protivnom, naši protivnici, računaju na tradicionalnu srpsku neslogu.
Šta je, po vašem mišljenju, prioritetno kada je u pitanju strategija od sveopšetg značaja za jednu naciju?
– Najbitnija tačka tog novog nacionalnog programa, svakako mora da bude očuvanje srpskog nacionalnog identiteta, odbrane njene države, integriteta, celovitosti, bez isključivanja iz najnovijih tokova svetske istorije, podrazumevajući proces globalizacije na demokratskoj i ravnopravnoj osnovi. Tek kad se stvari postave na pravo mesto, a sadašnja politička, intelektualna, naučna, ekomomska elita konačno shvate šta je prioritet za naš opstanak, prosperitet države, može biti i nade i rezultata – upozorava ugledni srpski akademik.
Razgovor vodila Biljana Živković
|
.jpg)
