U kandžama krojača sveta

Projekt da lutamo bez nacionalnog cilja sprovode domaći socijal-demokratski i liberalno - demokratski kadrovi neoliberalnog Zapada- kaže prof. dr Nikola Žutić. Današnja srpska država nikako se ne može nazivati nacionalnom i suverenom. Ona je tvorevina neoliberalnog projekta anacionalne „građanske“ države koja ne sme da se bavi sopstvenom nacijom, svojom pravoslavnom verom i kulturnom nacionalnom tradicijom. Današnjoj anacionalnoj vlasti u Srbiji nije ni dozvoljeno da ima bilo kakav nacionalni plan i program, pa iz tih razloga on jednostavno ne postoji – kaže za Novu srpsku političku misao prof. dr Nikola Žutić, naučni savetnik Instituta za savremenu istoriju, govoreći o razlozima nepostojanja jasne nacionalne strategije.

Šta podrazumeva nacionalni program ?

U osnovi svakog nacionalnog programa u prvom planu mora biti očuvanje narodne tradicije, istorije, vere i kulture, kao i prenošenje nacionalnih tekovina na potomke preko pravih prosvetnih programa. Takvi prosvetni programi moraju biti u skladu sa jedinstvenom nacionalnom udžbeničkom politikom u istorijskoj, jezičkoj, književnoj, naučnoj i prosvetnoj oblasti. Pravi srpski nacionalni program ne sme da bude vezan za granice današnje države, već za istorijski, srpski geopolitički prostor koji je, nažalost, mnogo veći od ove teritorijalno osakaćene srpske državice. Srpski nacionalni program mora da brine o svojoj iseljeničkoj populaciji, koja je mnogobrojna. Posebnu pažnju treba posvetiti teritorijalnom jedinstvu današnje srpske države koje je i sada ugroženo, jer za Srbiju ne važe ni nasilničke Badinterove granice propisane 1991. za bivše jugoslovenske republike. Dakle, kada je u pitanju današnja srpska država, nacionalni program mora da sadrži pitanje granica, razvoja privrednog, političkog i kulturnog života u demokratskom miljeu. U „Katehizisu“ iz 1888. godine, koji je nastao u Užicu, formulisan je tadašnji nacionalni program koji se, nažalost, može primeniti i u današnje vreme: „Ujediniti se u jednu srpsku državu i osloboditi se svojih ugnjetača i neprijatelja“. I pored neprestane borbe, nema pomaka što se tiče oslobođenja i formiranja zajednice srpskih država. Mi smo danas na nivou međunarodnih državnopravnih odredbi Berlinskog kongresa iz 1878. godine.

Gledano kroz istoriju bilo je pokušaja da se formuliše nacionalna strategija.

Umni Srbi osmislili su više političkih spisa koji su imali odlike programa. Prvi srpski politički akt, koji ima odlike nacionalnog programa, napisao je grof Đorđe Branković, koji je grofovsku titulu dobio 1688. od austrijskog cara Leopolda I. U ovom spisu Branković se zalagao za stvaranje Ilirske (srpske) kraljevine koja bi obuhvatala sve Srbe (Bosance, Srbijance, Rašane, Tračane, Albance – Srbe iz Albanije, Makedonce) i Bugare. Branković je taj akt predao caru i predložio da mu se poveri uprava nad Ilirskom (srpskom) kraljevinom, kojoj bi se priključili Srem i Slavonija s Osijekom. Umesto postavljenja za upravnika navedenih srpskih zemalja car je Brankovića poslao na 22-godišnje robijanje. Srpski rodoljubi uvek su završavali utamničavanjem kao i danas u Haškom tribunalu. Najznačajniji srpski nacionalni program je Garašaninovo „Načertanije“, nastalo 1844. godine. Potom, pomenuti srpski „Katehizis“ iz 1888. Elemente srpskog nacionalnog programa ima Niška deklaracija iz 1914, koja je ustvari izjava vlade Kraljevine Srbije o oslobođenju neoslobođene „zapadne braće“. Elemente srpskog nacionalnog programa ima i projekt Stevana Moljevića „Homogena Srbija. O granicama, društvenom uređenju i spoljnoj politici Velike Srbije u obnovljenoj Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata“, Nikšić, 26. mart 1941. Memorandum SANU je poslednji srpski nacionalni program, koji je, iako nije bio ni promovisan u javnosti, doživio neviđenu harangu ideoloških i nacionalnih neprijatelja srpskog naroda. Srpski nacionalni programi ostali su samo kao nerealizovani projekti, na nivou maštarenja istinoljubivih i slobodoljubivih pojedinaca. Drina je ostala magična nacionalna granica, nepremostivi „limes“ koji srpska nacionalna i državotvorna misao nije mogla realizovati tokom 20. veka zbog misionarskih i imperijalnih interesa Vatikana, Habzburške monarhije, naci-fašističkih zemalja i danas neoliberalnih zemalja okupljenih oko angloamerikanaca. Srpska monarhistička elita kralja Aleksandra bila je podložna stavu liberalne Francuske da srpski nacionalni program dobije jugoslavenski okvir. Na taj način, izvršeno je utapanje srpske države u jugoslovensku. Monarhističko jugoslovenstvo zamjenilo je titoističko „bratstvo i jedinstvo bez srpstva“, pa samim tim, nije moglo da se razmišlja o bilo kakvom srpskom nacionalnom programu. „Memorandum“ SANU-a, osamdesetih godina, bio je odmah satanizovan, proskribovan i proglašen nepodobnim velikosrpskim programom za neoliberalnu Evropu ujedinjenih anacionalnih kvazidržavnih tvorevina. Takvu anacionalnu Srbiju i dalje promovišu današnji socijal-demokratski i liberalno-demokratski eksponenti u Srbiji, pored kojih je nemoguće ostvariti bilo kakav nacionalni program.

Istoričari naglašavaju da je najznačajniji srpski nacionalni program – Ilije Garašanina.

U javnosti je rasprostranjeno mišljenje da je Garašaninovo „Načertanije“ (1844) prvi srpski nacionalni program, koji razmatra borbu za oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda. Iako se za Garašaninovo „Načertanije“ saznalo tek početkom XX veka, ono je dobilo nacionalni epitet velikosrpskog programa. Pitamo se kakvo je političko velikosrpsko dejstvo mogao imati spis za koji je znalo „samo nekoliko vođa“. Sličan epitet imao je i memorandum SANU, koji je kao nedovršeni srpski nacionalni projekt izvađen iz fioke akademijinog kancelarijskog stola. Treba istaći da Garašaninov „velikosrpski plan“, kako se danas tumači u Haškom tribunalu, nije obuhvatao brojne Srbe, jer su njime obuhvaćeni samo Srbi iz Crne Gore, Bosne, Hercegovine i severnih delova današnje Albanije. Političko i nacionalno delovanje u Slavoniji, Hrvatskoj, Dalmaciji, Sremu, Banatu i Bačkoj – tada nije bilo u prvom planu. Opšteraširena teza je da su Garašaninovim velikosrpstvom bile ugrožene današnje instant nacije, koje su, ustvari, nastale iz srpskog narodnog jezgra. Tumači se da su takvim spisom bile ugrožene granice današnjih veštačkih država. Međutim, Srbin se u to vreme graničio „sa samim sobom“: u srpskoj Crnoj Gori u to vreme nije bilo „moderne crnogorske nacije“; u Bosni i Hercegovni živjeli su pravoslavni Srbi, Srbi islamske vjere izmešani sa nekoliko rimokatoličkih oaza. Rimokatolici u većim masama naseljavani su tek posle Austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine 1878. godine, kada su Habzburgovci naseljavali brojno austrijsko činovništvo i drugi potrebni državni kadar, uglavnom rimokatoličke vere, koji se preko nadbiskupa Josipa Štadlera, posle osnivanja Vrhbosanske nadbiskupije 1881. godine, počeo pretvarati u Hrvate, zajedno sa porimokatoličenim Srbima. Zapadna linija srpskog narodnosnog rasprostiranja išla je mnogo zapadnije od Garašaninove srpske linije. Prema austrijskom popisu stanovništva iz 1850, Srbi su se na zapadu rasprostirali do Sjeverne Istre (Peroj) – Gorskog Kotara (Srpske Moravice) , i graničili su se direktno sa Slovencima. Međutim, danas se u Haškom tribunalu Garašaninovo „Načertanije“ predstavlja kao „monstrum projekat“ velikosrpskog nacionalizma. Radi potpune istine, moramo se vratiti u vreme uoči donošenja „Načertanija“, i skrenuti pažnju čitaocima na prave inspiratore takvog projekta, odnosno, na ideološko-političke manipulante koji su iskonske srpske nacionalno-oslobodilačke težnje, a koje su ostvarili mnogi narodi tokom XIX veka, željeli iskoristiti za svoje pragmatične ciljeve imperijalnog prodora na Balkan i dalje na Istok.

Dakle, moćne zemlje u Evropi, želele su takav akt da zloupotrebe, iskoriste...

U ovom slučaju, u pitanju je britanska imperijalna politika koja je htela, preko Ilije Garašanina i njegovog „Načertanija“, da ostvari svoje „velikobalkanske ciljeve“ sprečavanja ruskog prisustva na jugoistoku Evrope. Kako je oštroumno isticao akademik Milorad Ekmečić : „samo je nepoznavanje prave prirode nastanka tog dokumenta bilo razlog što se deo istoričara opredelio da ga ocenjuje kao izvor velikosrpske hegemonije“. Da pojasnim i podsetim. Takva britanska doktrina „prodora na Istok“ pripremala se od sultanovog priznanja polunezavisnosti Kneževine Srbije, hatišerifom iz 1830. godine. Poznato je da je postojao sukob između Rusije i Britanije o pitanju ustavnog uređenja novih balkanskih država. Britanski diplomatski agent Dejvid Urkvart, koji je i Grčkoj „pomogao“ da ona 1830. dobije nezavisnost kao i ustavnu, parlamentarnu formu vlade, posetio je Srbiju 1832. i 1833. godine. U nameri, kako kaže akademik Ekmečić, da i tamo „pomogne slične tendencije“, već 1832. on je u Londonu počeo tesnu saradnju sa vođstvom poljske 'Velike emigracije' oko kneza Čartoriskog. Uz pomoć britanske vlade, Urkvart je izdavao časopis „Portfolio“ na engleskom i francuskom jeziku. Njihov cilj je bio da kod Južnih Slovena, a prvenstveno Srba, razviju ideje „zapadnog slovenstva“ i tako ih odvoje od panslavističkog pokreta i Rusije. Ta se strategija vesternizovanja Srbije poistovećuje sa ciljem nezavisnosti. U tom pogledu su postigli izuzetno skladno razumevanje sa knezom Milošem Obrenovićem i njegovim naslednikom Mihailom“. Kad je dinastija Obrenović pala, oni su požurili da i novog kneza, Aleksandra Karađorđevića, upoznaju sa svojim ranijim radom. Zbog toga je agent Čartoriskog u Beogradu, Franjo Zah, 1844. pisao predlog „Načertanija“.

Post festum – austrofilski istoričari su počeli od 1930. da razvijaju tezu da je „Načertanije“ bio program hegemonističke agresije Srbije na tuđu teritoriju?

Ta teorija je nastala vezano za kampanju o odgovornosti Srbije za izbijanje Prvog svetskog rata, a formulisao je austrijski general, potonji frankovac Sarkotić. Ključne ideje „Načertanija“ objavio je Dejvid Urkvart u časopisima „Portfolio“ i „British and Foering Quartetly Review“ još 1844. godine. On je savetovao Srbe, vezano za osamostaljenje, da ne prelaze turske granice. Zbog toga su „Načertanijem“ obuhvaćene srpske zemlje, kao zemlje srpskog proširenja, u okviru otomanske imperije: Crna Gora, Bosna, Hercegovina. Dejvid Urkvart je objavio i kartu o etničkom rasporedu Južnih Slavena, po kojoj su Bosna, Dalmacija, Slavonija ilirske, odnosno srpske etničke oblasti. Akademik Ekmečić dalje ističe da većina ljudi, koji su učestvovali u nastanku „Načertanija“, a potom bili tajni poverenici Ilije Garašanina u konspiracijama za oslobođenje srpskih delova u turskom carstvu, bili rimokatolički sveštenici iz Dalmacije, Slavonije, Bosne i Hercegovine, uglavnom srpski rimokatolički fratri. Osnova tih tajnih planova bilo je oslobođenje Bosne i Hercegovine i njihovo ujedinjenje sa Srbijom. Dvojica vođa takve tajne organizacije, koja je stvorena 1849. godine, bili su srpski franjevački kaluđeri Matija Ban i Tomo Kovačević. Dakle, Engleze, koji danas žare i pale Haškim tribunalom treba direktno optužiti da su istorijski pozadinski, tajni tvorci „velikosrpskog“ Garašaninovog „Načertanija“. Istoričar D. Bataković s pravom ističe da je istorijska poruka Garašaninovog „Načertanija“ odlučno oslanjanje na podršku prosvećene Evrope, i time pobija ocenu antisrpskih publicista da je Garašanin protivnik evropskih liberalnih ideja i institucija.

Kome je u interesu da Srbija luta bez cilja i pravca? Čija bi vodilja bio srpski nacionalni program, bez kojeg ne može da funkcioniše nijedna stabilna, ozbiljna država u svetu?

Srpski narod je u 20. veku bio u eksperimentalnom miljeu najjače ideologije 20 veka – građanskog liberalizma, koji je stvorio današnje vodeće neoliberalne države: Britaniju, SAD, Francusku. Srpska politička elita, dinastija Karađorđević, odano su ispunjavali naloge zapadnih liberalno-demokratskih uzora i naivno upadali u ratne kataklizme kao topovsko meso za njihove imperijalne interese: srpska katastrofa 1915, puč 27. marta 1941. – za britanske interese. S druge strane, feudo-aristokratske snage rimokatolicizma i islama, suprostavljene zapadnim liberalno-demokratskim zemljama, verno su služile srpskim ideološkim neprijateljima, rimokatolicizmu, habzburgovcima, naci-fašizmu, a danas i neoliberalnom anglo-američkom totalitarizmu. Velike sile nemaju prijatelje, već samo imperijalni interes. Geopolitički krojači regionalnih granica u poslednjim decenijima 20. veka procenili su da će im u ostvarenju njihovih ciljeva sitnjenja istočne Evrope i razbijanja „Evrope nacija“, stvaranja Evrope regiona, mnogo više pomoći novi podanički konfesionalni i komunistički narodi bez istorijske tradicije i dubokog istorijskog etničkog korijena. Muslimani, odnosno Bošnjaci, Hrvati i Šiptari uvek su se, plebiscitarno, prema svom podaničkom duhu, svrstavali uz određenu moćnu carevinu – Tursku, Habzburšku monarhiju, carsku Nemačku, fašističku Italiju, nacistički Treći Rajh. Anglo-amerikanci i Francuzi su morali zapamtiti Srbe kao odane saveznike, borce za pravdu i očuvanje tradicije i istorije, a takav narod u novom mondijalnom društvu bez tradicije, nije im više bio potreban, pošto je „Evropa nacija“ lagerovana u arhivske depoe. Dakle, projekt lutanja Srbije bez nacionalnog cilja – sprovode domaći socijal-demokratski i liberalno- demokratski kadrovi neoliberalnog Zapada. Osma je godina kako oni vladaju i to prema globalističkom modelu razbijanja svega tradicionalnog, nacionalnog, srpskog.

Šta treba uraditi da bi se pokrenula nacionalna strategija elementarnog narodnog i državnog opstanka ?

Istoričar može preko iskustva, analogija iz prošlih vremena delimično da predvidi budućnost. I sami smo svedoci da budućnost srpske države i naroda zavisi od odluka imperijalnih neoliberalnih zemalja na čelu sa SAD, koje mogu buduća događanja usmeriti u pravcu koji futuristička analiza istoričara nije predvidela. Monopolarni svet, u kojem dominira jedna ideologija neoloberalne demokratije, po svojim militantnim merilima uređuje i preuređuje svet, prekrajajući nekadašnje versajske i krimske, ali i današnje „dejtonske“ granice. Prema vizijama vladajućih imperijalnih zemalja dovršiće se, milom ili silom, stvaranje „Sjedinjenih evropskih država“, sa teritorijalno osakaćenom Srbijom. Šta Srbima u postojećoj nezavidnoj situaciji preostaje da čine? Pošto je gaženjem međunarodnog prava razbijena SFRJ, uništena narodnim plebiscitom proklamovana Republika Srpska Krajina (pod zaštitom UN), razdržavljena „dejtonska“ Republika Srpska, srpskoj državi ne preostaje ništa drugo nego da svom snagom brani teritorijalni integritet barem ove preostale „badinterove“ Republike Srbije. Neminovnost je da odbranjena celovita Republika Srbija, sa Kosovom i Metohijom, pristupi evropskim integracijama, ali i da pritom neguje što prisnije političke i ekonomske odnose sa Rusijom, kao što to čine neke zemlje Evropske unije, pre svih Nemačka i Francuska. Svetska ekonomska moć se sve više preliva i u Kinu, zatim Indiju i Brazil. Naravno, na čelu s Rusijom. Ima nade za srpski narod.

(Razgovor vodila Biljana Živković)