Ramazanske zanimljivosti u BiH

“Neka uđu u džamije u cipelama i piju alkohol, i neka dignu ruku na naše djevojke pokrivene glave ... Jedan vjernik iz našeg naroda biće dovoljan da poremeti i sruši njihove planove” – uzvikivao je nedavno Taip Erdogan na kontramitingu svojih pristalica u Stanbolu povodom masovnih protesta na trgu Taksim protiv islamizacije turskog društva. I tada, kao i kada je trijumfalno osvojio treći premijerski mandat, Erdogan se nije obraćao samo domaćim nego i muslimanima u zemljama i prijestonicama širom nekadašnje Osmanske carevine, uključiv eksplicitno i “Bosancima u Bosni i Sarajevu”.  

Pošto primalac nisu “Bosanci”, nego Bošnjaci i adresa nije “Bosna”, nego BiH, pošta je jedino mogla stići u Sarajevo. Izgleda na pravo mjesto jer se poruci sa “Velike porte” već odazvao jedan za sada anonimni vehabija, koji je na Breki, usred dana, verbalno napao grupu djevojaka. Doduše, ne zato što su bile pri alkoholu ili nepokrivene ili neizuvene zakoračile u džamiju, nego zato što su u toku Ramazana u šorcevima šetale po elitnom gradskom naselju. Iako se onih 95 odsto građana Sarajeva, koji su 99 odsto suniti, nerado distanciraju od ekscesa vehabijske konkurencije (svaki je musliman dobar!), IVZ je službeno osudio individualni akt protiv “vrućih pantalonica” u toku posta.      

U Sarajevu se tokom cijelog Ramazana, međutim, događa i jedan institucionalni delikt vjerske isljučivosti, koji se takođe može protumačiti kao odziv na Erdoganov apel iz Stanbola. U Starom gradu, centralnoj opštini prijestonice BiH, u kojoj se nalazi i katolička katedrala i najstarija pravoslavna crkva, i jevrejski hram, i najveća koncentracija kafana, pa, ljeti, i najveći broj turista, “sekularna” lokalna vlast je čitav mjesec posta zabranila točenje alkohola. Istina, opštinska zabrana se odnosi “samo na ugostiteljske objekte u blizini islamskih vjerskih objekata”, ali pošto su Baščaršija i okolina krcati što džamijama, što islamskim školama i bibliotekama, a “blizina” nije precizirana u metrima, prohibicija se praktično protegla na čitav Stari grad.

Prema izvještajima dopisnika sa lica mjesta (Politika, 27. 7) niko od političara, bošnjačkih i nebošnjačkih, u Sarajevu nije reagovao ni na ovu ozbiljniju ramazansku prigodu. Dio javnosti je odobrava jer je u “skladu sa bošnjačkom tradicijom”, dok drugi negoduje pozivajući se na “viševjekovnu multietičnost olimpijskog grada”. Iako se ne navodi nacionalna struktura, čisto sumnjam da se među ovima posljednjim, koji su javno podgli glas, čula riječ nekog preostalog nebošnjaka. Biće prije da su to oni “građanski emancipovani Bošnjaci” koji tvrde “da će Sarajevo i kada ga napusti posljednji hrišćanin sačuvati svoj kosmpolitski duh”. Stari Izetbegović je u tome bio mnogo iskreniji i trezveniji, i to crno na bijelo u “Islamskoj deklaraciji”, gdje je  napisao “da muslimani treba da se prilagođavaju dok su u manjini i da čim postanu većina treba da nametnu šerijatske zakone”.

Da to nisu bile “samo njegove vjerničke fantazije nevezane za neko konkretno vrijeme i prostor”, kako se branio pred komunističkim sudom, pokazao je već prvih dana svoje predratne vlasti. Zaboravilo se da je u tom istom Starom gradu, gdje su muslimani i tada predstavljali ubjedljivu većinu, vlast SDA već 90. bila zabranila alkohol u kafanama, i to bez obzira na udaljenost od džamija i bez ograničenja na dane ramazana. Indikativno je da je islamsku prohibiciju  uveo predsjednik opštine, koji je istovremeno bio vlasnik baščaršijske aščinice “Kod Hadžibajrića”- kultne po “kiseloj čorbi” kojom su se pred zoru trijeznili pijanci svih nacionalnosti i vjeroispovijesti. Hadžibajrići su tako postali očigledan rezultat Alijinog primarnog projekta “islamizacije muslimana”, a “sarajevska raja”, koja uz časicu u sitne sate u nekoj od džamija podaljoj kafani i dalje naglaba o tome kako bi ono što je nekad bilo moglo opet biti, ostala je bez čorbasto-kiselog otrežnjenja od političkog mamurluka. 

Problem je što Alijino naslijeđe o “islamizaciji muslimana” i “nametanju šerijatskog poretka”, udruženo sa Taipovim porukama vjernicima širom carstva da treba “da poremete i sruše nevjerničke planove” neće biti lako lokalizovati na Sarajevo i kantone sa bošnjačkom većinom. U Srebrenici se o ramazanu pojavio poslovično osioni sandžački muftija Zukorlić da, bez građevinske dozvole i ostalih zakonom propisanih odobrenja nadležnih opštinskih i organa  Reublike Srpske, demonstrativno položi kamen-temeljac višespratnog Bošnjačkog kulturnog centra. Poslije spornog ishoda lokalnih izbora 2012, ovogoišnjih incidenata insecniranih u Potočarima, te najnovijih provokacija skandal- majstora ef. Moamera, postaje očigledno da je Srebrenica postala, promišljeno odabrana, strateška tačka za probijanje entitetskih granica i podrivanja RS. I neće nam biti lako ... 

Mitologoizacija Srebrenice kao metafora za srpski udruženi zločinački poduhvat i muslimansko nevino stradanje potrebna je Bošnjacima kao kolektivna žrtva koja simbolički stoji u osnivačkim temeljima svake moderne nacije, jednako kao što je potrebna i zemljama Zapada, kao opravdanje za bombardovanje srpskih položaja, odnosno za prvu intervenciju NATO-a u Evropi. Otuda njihov zajednički trud da Srebrenicu stave van domašaja naučnog preispitivanja, pa konsekventno i odgovarajući plan da je stave van nadležnosti Republike Srpske. Angažovanje Erdoganove vlade u istom poslu, dobilo je unutrašnji legitimitet u Cerićevoj interpretaciji “Turske kao bošnjačke matice”, a spoljni legitimitet u američkoj podršci da se među Bošnjake, sa Bosfora u Bosnu, presadi “originalni spoj islama i demokratije”.

No, kako se harizmatični Taip, pod pritiskom demokratije u parku Gezi, sada okrenuo islamu ne samo kod kuće nego, podrškom svrgnutom “muslimanskom bratu” Mursiju, i u spoljnoj politici, moglo se očekivati da njegova produžena ruka u BiH više neće biti SDP, SDA i SBB, nego Rijaset IVZ. I kao što se u Stanbolu danas više govori o pokrivanju, izuvanju i prohibiciji, nego o ljudskim pravima, medijskim slobodama i sekularnoj državi, tako se i u Sarajevu, evo o ramazanu, više govori o isposničkim iskusenjima pred “vrućim pantalonicama” i “mirisom alkohola”, nego o investicijama i zapošljavanju. I, neka, ako već tako hoće, u njihovom Sarajevu, ali ne i u Srebrenici koja je u Srpskoj.