Da li je Aleksandar (Petra II) Karađorđevića prestolonaslednik

Pre nekoliko dana sva sredstva informisanja u Srbiji prenela su saopštenja iz Dvora na Dedinju, to jest reakciju prestolonaslednika Aleksandra II Karađorđevića na vest u hapšenju generala Ratka Mladića.[1] Moje mišljenje o toj izjavi nije bitno. Čini mi se da bi o tome trebalo da se izjasne članovi takozvanog Krunskog saveta (na primer, Matija Bećković).

Želim nešto drugo da kažem. Radi se o terminu prestolonaslednik.

Monarhija je jedan od dva oblika vladavine. Drugi je republika. U monarhiji na njenom čelu, po pravilu, stoji nasledni monarh. Ima, međutim, i izbornih monarhija. Na čelu republike nalazi se izborni predsednik.

Kralj je titula koju nosi većina monarha. Po rangu je ispod cara (imperatora) a iznad kneza.

Kraljeva supruga je kraljica. U evropskim monarhijama bilo je nekoliko slučajeva da se budući kralj oženio devojkom koja nije plemenite krvi (morganatski brak) pa je ona dobijala samo titulu princeze ali ne i kraljice.

Kraljevi sinovi su kraljevići. (Marko Kraljević je, u stvari, kraljević Marko Vukašinović!). U anglo-saksonskim i nekim drugim dinastijama, kraljevi sinovi su prinčevi. Uzgred, u srpskom jeziku nema izraza princ!

Srbija je proglašena kraljevinom 1882. godine, a prvi kralj obnovljene monarhije bio je Milan Obrenović. Poslednji kralj Srbije bio je Petar I Karađorđević. Njegov sin, a tada prestolonaslednik i regent, Aleksandar proglasio je 1. decembra 1918. godine Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca i tako izbrisao Kraljevinu Srbiju sa geografske karte i poslao je u istoriju. Bio je to klasičan državni udar! Drugi državni udar usledio je na Božić, 6. januara 1929. promenom imena države u Kraljevina Jugoslavija. Na osnovu te promene on je bio prvi jugoslovenski kralj.

Posle ubistva kralja Aleksandra 9. oktobra 1934. godine, njegov najstariji sin Petar, dotadašnji prestolonaslednik, postao je kraljem Jugoslavije. Kako je on bio maloletan, kraljevsku vlast su vršili trojica namesnika među kojima je, voljom počivšeg kralja napisanom u testamentu, najuticajniji bio knez Pavle (Arsenija) Karađorđević. Posle vojnog puča izvedenog 26/27. marta 1941, namesnici su pod prisilom potpisali ostavke a kralj Petar je preuzeo svoju dužnost. Uskoro je Kraljevina Jugoslavija bila napadnuta i raskomadana između sila pobednica. Kralj se sledeće četiri godine nalazio pod zaštitom Velike Britanije. Britanci su mu „pomogli“ da se u ratnim neprilikama oženi kao i da pozove sve pripadnike Jugoslovenske vojske u otadžbini da se stave pod komandu maršala Josipa Broza Tita.

Britanci su diktirali sporazum (dvojice Hrvata) Ivana Šubašića, predsednika Jugoslovenske kraljevske vlade, i Josipa Broza Tita, predsednika (komunističko-partizanskog) Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije, sklopljen 1. novembra 1944. godine, po kome kralj Petar II Karađorđević nije smeo da se vrati u zemlju do saziva Skupštine, a umesto njega kraljevsku vlast vršiće Namesništvo. Po istom dogovoru, Vlada (Ivan Šubašić) će u sporazumu sa Nacionalnim komitetom oslobođenja Jugoslavije (Josipom Brozom) predložiti Namesništvo, koje će kralj imenovati. Namesništvo će vladati do sazivanja Ustavotvorne skupštine. Za namesnike su, posle dužih rasprava, 2. marta 1945. godine, imenovani Srđan Budisavljević, Srbin iz Hrvatske, Ante Mandić, Hrvat i Dušan Sernec, Slovenac.

Namesništvo je organ koji u monarhijama, umesto samog monarha usled njegove smrti, ostavke ili iz drugih razloga, privremeno vrši vlast do stupanja na presto novog monarha, najčešće maloletnog naslednika prestola.

Aleksandar (Petra II) Karađorđević rođen je 17. jula 1945. godine u Londonu. Prilikom blagoslova od sveštenika – jeromonaha Firmilijana Ocokoljića – dobio je privremeno ime Petar, po starom srpskom običaju za slučaj da dete umre pre stvarnog krštenja. Krštenje je obavio patrijarh srpski Gavrilo Dožić, a činu je prisustvovao i episkop žički Nikolaj Velimirović.

Izbori za Ustavotvornu skupštinu održani su 11. novembra a Skupština je sazvana za 29. novembar 1945. godine. Na sednici te skupštine proglašena je Federativna Narodna Republika Jugoslavija. Ovim je ukinuta monarhija, Svi živi Karađorđevići su lišeni svih prava.

Imajući u vidu činjenicu da je Aleksandar II rođen od oca koji je svoja kraljevska prava nešto ranije preneo na Namesništvo, teško je tvrditi da je, kao prvorođeni sin, automatski postao prestolonaslednik. Tim činom otac, međutim, nije mogao da liši sina titule kraljevića.

On nije princ iz prostog razloga što ta reč ne postoji u srpskom jeziku. Na osnovu istorijskih paralela, on je samo kraljević i ništa više.

Nasledstvo prestola je obezbeđivanje prestola za kontinuitet jedne dinastije. Uvek je nasleđivanje bilo priznavano prvom vladarevom sinu, ali su se predviđale i druge mogućnosti. (Narodna skupština).

Presto nasleđuju samo zakoniti muški potomci.

Po ustavima kneževine i kraljevine Srbije, prestolonaslednik je morao biti srpsko-pravoslavne vere. U Ustavima Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca kasnije Jugoslavije to nije bilo naglašeno.

Stupiti na presto znači započeti vršiti carsku, kraljevsku ili kneževsku vlast. Smrt jednoga monarha odmah dovodi drugoga na njegovo mesto. Stupanje na presto nije uslovljeno nikakvim aktom novoga vladara. On proklamacijom objavljuje svoju stupanje na presto. Zakletva se polaže u roku od deset dana od dana stupanja na vlast i to pred Skupštinom.

Kralj vrši vlast u zemlji.

U Ustavima Kneževine i Kraljevine Srbije, i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Jugoslavije nije bilo pomena drugog braka kralja ili prestolonaslednika.

Imajući u vidu da je Aleksandar II  drugobračan, ostaje otvoreno pitanje da li ga to automatski isključuje od prestolonasledstva. Isto tako ostaje otvoreno i pitanje da li ga druga ženidba (još i sa osobom koja nema plemićko poreklo) isključuje iz prestolonasledstva.

Ostaje otvoreno i pitanje da li on može biti prestolonaslednik imajući u vidu činjenicu da je on zakleti član reda Malteških vitezova, organizacije koja je pod direktnom kontrolom rimskog pape.

Isto tako, ostaje otvoreno pitanje da li on, kao zakleti vojnik jednom stranom vladaru, u ovom slučaju britanskoj kraljici, može biti prestolonaslednik. Ovo dobija na snazi kada se zna da su svi i Obrenovići i Karađorđevići imali vojne titule i zvanja srpske i jugoslovenske vojske!

Znači: kraljević a ne prestolonaslednik Aleksandar II Karađorđević!

Na kraju još jedno pitanje: Da li je britanski oficir Aleksandar II Karađorđević Borisu Tadiću, Ivici Dačiću i Mirku Cvetkoviću čestitao hapšenje jednog srpskog generala?