Vehabizam – osnovna prijetnja po bezbjednost države i građana

Šta je vehabizam, odakle potiče, kada se javio – na ta pitanja u skladu sa svojom provedenom analizom stanja ću pokušati dati konkretne odgovore.

Naime, vehabije su po mnogim ekspertima za terorizam kako vojnim, tako i univerzitetskim ocjenjene kao najveća prijetnja po bezbjednost države. Pored toga što se ona javila kao široka organizacija unutar BiH, važno je napomenuti njihovo djelovanje u Srbiji (Sandžaku i Kosovu), Crnoj Gori, Albaniji i širom zapadne Evrope.

Aktivnost vehabija kulminirala je u Sandžaku kada je združenom akcijom MUP-a Srbije i Žandarmerije u okolini Novog Pazara pronađena velika količina naoružanja, municije i ostalih opasnih sredstava. Srbija je tada opštom mobilizacijom MUP-a uz koordinaciju i asistenciju vojnih obavještajnih službi provela detaljnu istragu na prostoru Novog Pazara, ali i ostalih sandžačkih opština. Neko za vehabije kaže da je to obična sekta, po drugim ocjenama vehabije su društveni pokret, ali sve zajedno nas navodi na tezu da su to ljudi na koje država posebno mora da obrati pažnju radi opšte bezbjednosti. To nisu supkulture ili kontrakulture nekoj nacionalnoj kulturi, ovdje se očigledno radi o rasprostranjenijem i ekstremnijem djelu stanovništva koji teži nekim svojim ciljevima.

To nisu supkulture ili kontrakulture nekoj nacionalnoj kulturi, ovdje se očigledno radi o rasprostranjenijem i ekstremnijem djelu stanovništva koji teži nekim svojim ciljevima.

Vehabizam se kao pokret javio početkom 18. vijeka, a kao lider se javio Muhamed Abdulvahab za kojeg se govorilo „da je reformator islama“. Međutim, od svog nastanka pa do danas vehabizam je postao toliko ekstreman i rasprostranjen u muslimanskom društvu da su se mnogi islamski smjerovi kao što su sunizam, sufizam i šiizam počeli plašiti tog pokreta. Reforme u islamu su vrlo osjetljivo poglavlje i upravo zbog te činjenica jako je diskutabilno uopšte pitanje razvoja vehabizma jer taj pokret po svojim osnovnim odredbama želi statičnost u religiji bez nekakvih inovacija sa strane. Dakle, nema nekih naučnih, tehnoloških, fizioloških stvari koje bi običan musliman trebalo da prihvati. Uzimajući u obzir koliko je sadašnji svijet višepolaran i koliko je multikulturalnost uzela maha u svom razvoju to bi praktično značilo da se muslimani ponižavaju i da ne smiju da imaju neka predskazanja o stvarima koje dolaze iz drugih religija. Tu se ne može govoriti o nekom političkom opredeljenju jer se ne radi o klasičnim floskulama koje imamo svakodnevno u javnosti.

S druge strane, svojom ideologijom vehabizam se proširio po Evropi, ali i po Aziji i na taj način zaokružio jedan svoj prostor koji je determinološki „povezan“ Evropa – Mala Azija – Bliski istok – Azija. Slučajnost ili ne, ali, stvar je vjerovatno mukotrpnog i snažnog podsticaja za širenjem i daljim razvojem. Upravo zbog toga mnogi smatraju vehabije kao osnovne saučesnike u terorističkim napadima, ali i djelovanjima u Iraku, Avganistanu, Evropi, Rusiji itd... Prisjetimo se samo nedavno bombe na aerodromu u Rusiji „Domodjedovo“ koje se klasifikovalo kao klasičan teroristički čin, ali gdje duboke korjene ima vehabizam. Ili onaj slučaj sa avionom koji je bio iznad Detroita u Americi i gdje teroristi nije radio osigurač za aktivaciju C4 inače bi bilans žrtava bio 200 mrtvih samo u vazduhu.

S druge strane, svojom ideologijom vehabizam se proširio po Evropi, ali i po Aziji i na taj način zaokružio jedan svoj prostor koji je determinološki „povezan“ Evropa – Mala Azija – Bliski istok – Azija. Slučajnost ili ne, ali, stvar je vjerovatno mukotrpnog i snažnog podsticaja za širenjem i daljim razvojem.

Prva hapšenja vehabija u Srbiji zapravo su bili mladići iz islamističkog pokreta tzv. selefije. Selefije su poslije rata na prostorima bivše Jugoslavije gajile vjerski fundamentalizam da bi se nakon izvjesnog vremena ponovo aktivirale u radikalni pokret koji je radio na destabilizaciji državnih sistema. Takođe, važno je znati da izvorno selefije su došljaci iz svijeta koji su bili angažovani u ratnim dejstvima jedinica Armije BiH da bi kasnije formirali svoju vlastitu jedinicu (dobro poznatoj javnosti) El-Mudžahidin. Osnovni razlog koji im je poslužio za dolazak na ove balkanske prostore jeste „pomoć ugroženoj muslimanskoj braći“ kojoj je međunarodna zajednica stavljanjem embarga na uvoz oružja dodatno zavezala ruke. Međutim osnovica toga jeste da su oni htjeli vlastito da se ohrabre i da ispune svoje interese odnosno da formiraju prvu selefijsku (vehabijsku) državu u Evropi i da se kao takvi usprotive zapadnoj dominaciji. Poslije rata većina mudžahedina je napustila BiH, a ostala je njih nekolicina koji su za vrijeme rata našli žene, a kasnije dobijali i djecu i zbog tog razloga trajno ostajali naseljeni na ovim prostorima. Stvar i loptica se ovdje ne mogu prebacivati zato što vehabizam svoje korjene podjetnako ima i u Srbiji i u BiH. Problemi doseljavanja Vehabija bio je taj što su takvi pokreti u arapskom svijetu nazivani „islamskim frakcijama“. Te islamske frakcije su dolazile stalno u sukobe sa vladinim snagama, a možda i najznačajniji konflikti bili su u Egiptu, Jordanu i S. Arabiji gdje oni nisu mogli da dođu do izražaja i zato nisu mogli da okupe neke svoje simpatizere ili na kraju krajeva, svoje slijedbenike.

Vrlo važan događaj bio je 2005. godine kada su vehabije Hrvate nazvali „prodanim dušama koje treba potamaniti“, a onda su stizale izjave vrhovnih islamskih poglavara koje su govorile o tome „da je vehabizam kontrapropaganda islamu“ i da nikada u islamskoj kulturi nije običaj bio da se nose duge brade.

U BiH, odnosno u parlamentarnoj skupštini posebna halabuka oko vehabijskih i selifijskih pokreta i traženju njihove zabrane digla se prošle godine kada je došlo do terorističkog napada u Bugojnu na policijsku stanicu. Slika je obišla svijet, a teren je izgledao kao da se događaj desio u centru Bagdada „a ne u dalekoj BiH“[1]

Razne su procedure tada bile u pitanju, donosile su se mnoge uredbe i naredbe, ali na kraju, izborna godina je odnijela u zaborav „pitanje vehabija i vehabijskih pokreta“ tako da to stanje stoji u parlamentarnim ladicama. Vjerovatno će se one ponovo aktivirati kada dođe do još goreg događaja negdje u lijepoj nam državi pa će se opet mnogi javljati i osuđivati taj teroristički čin. Posebnu buru u javnosti izazvala je izjava od prošle godine islamskog poglavara u BiH Mustafe Cerića koji je vehabije nazvao islamskom braćom, a sve oni koji ih tretiraju kao teroriste „smatra ih trgovcima islamofobije“.

Najveća akcija protiv vehabija izvedena je od strane entitetskih organa MUP-a, ali i policije Brčko distrikta prošle godine na područje koje važi za vehabijsko uporište – Gornja Maoča.

Najveća akcija protiv vehabija izvedena je od strane entitetskih organa MUP-a, ali i policije Brčko distrikta prošle godine na područje koje važi za vehabijsko uporište – Gornja Maoča. U tom selu smatra se da živi oko 1.500 vehabija i to mjesto je bilo okvalifikovano kao „prostor u kome nema primjene ustava BiH“. Akcija „Svjetlost“ je uključila oko 600 policajaca, a kao glavni razlog tolikog obezbjeđenja policajaca bio je – hapšenje osumnjičenih za krivična djela ugržavanja teritorijalnog integriteta BiH, napad na ustavni poredak, izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje te razdor i netrpeljivost. Po snimcima i slikama prije bi se reklo da je izvršena vojna intervencija jer oklopna vozila, džipovi tzv. „razbijači“... samo što se još nisu angažovali tenkovi i avioni. Interesantno je to da su djeca u Gornjoj Maoči učili po obrazovnom programu Jordana što je flargantno kršenje zakona BiH.

Nešto što me najviše u istraživanju ove teme potaknulo jeste da vehabije ebe smatraju tumačima izvornog Islama i da u Evropi žele da iskoriste puno poštivanje Šerijatskog prava.

Povezanost vehabizma sa globalnim terorizmom ne treba da nas čudi, međutim potrebno je utvrditi u kojoj mjeri je on danas rasprostranjen i koji su to kanali i putevi povezanosti običnih vehabija sa teroristima Al-Kaide. Možda jedan od najboljih odgovora na ovo pitanje mogu da daju upravu islamski poglavari koji treba da kažu „da li je vehabizam opšta suprotnost načelima islama kojeg oni poštivaju ili je to pokret koji ima prećutnu saglasnost neke treće zemlje“.

Odgovor na to pitanje će vjerovatno doći na red kada se desi neki novi teroristički napad sa megalomantskim štetama jer je sasvim očigledno da Sud BiH nefunkcioniše, a pitanje je da li će profunkcionisati budući da je već pokrenuta inicijativa od RS „da li su nam potrebni nefunkcionalni i andidejtonski sud i tužilaštvo BiH“.